کاغذ یکی از قدیمی ترین و پرمصرف‌ترین مواد اولیه در صنعت بسته‌بندی و چاپ است. آغاز فعالیت کاغذسازی در ایران به سال 1313 هجری شمسی برمی‌گردد. این فعالیت در کرج و با تاسیس کارخانه مقواسازی شکل گرفت. کارخانه‌ای که با استفاده از کاغذ باطله، مقوا تولید می‌کرد. در ایرانِ امروز هم این فعالیت به شکلی مدرن و با بهره‌گیری از تکنولوژی‌های روز در جریان است. مدت‌هاست که تولیدکنندگان صنایع مختلف، بسته‌بندی کاغذی و مقوایی را ترجیح می‌دهند. چراکه به دلایل مختلفی مانند انعطاف‌پذیری، مقرون‌به‌صرفه بودن، محافظت و همین‌طور به دلایل زیست‌محیطی انتخاب مناسبی به نظر می‌رسد. از سوی دیگر برای انتخاب کاغذ و مقوای مناسبِ بسته‌بندی محصول، باید به موارد مختلفی توجه داشت، مواردی مانند نوع محصول، میزان استحکام بسته‌بندی، بهداشتی بودن، روش‌های تکمیلی در بسته‌بندی (برجسته‌سازی، سلفون، طلاکوبی و ...)، میزان صرفه‌ی اقتصادی و نوع چاپ روی بسته‌بندی. به همین دلیل برای دستیابی به یک بسته‌بندی بی‌نقص، شناخت انواع کاغذ و مقوا بسیار اهمیت دارد. به‌علاوه نوع کاغذ و مقوا بر هزینه‌های چاپ نیز بسیار تاثیرگذار است . به سبب این اهمیت قصد داریم در این مقاله شما را با انواع کاغذ و مقوا بیشتر آشنا کنیم.
انواع کاغذ و مقوا
کاغذ و مقوا را بر اساس معیارهایی از جمله نوع کاربرد، وزن و روش تولید تقسیم بندی می کنند که در این بخش به توضیح این موارد می پردازیم.
انواع کاغذ تحریر (writing and printing paper)
این نوع کاغذ که همگی ما با آن سروکار دارید، در جهان به دو صورت اندود نشده (uncoated) و اندود شده (coated) تولید می‌شود. البته تنها نوع اندود نشده‌ی کاغذ تحریر در ایران عرضه می‌شود. این کاغذ معمولا در چاپ کتاب، مجله، سررسید و ست اداری (پاکت، سربرگ، برگ یادداشت) مورداستفاده قرار می‌گیرد. گرماژهای متفاوتی از کاغذ تحریر ( 70تا120 گرم) در بازار یافت می‌شود اما انواع 70 و 80 گرمی‌اش کاربرد بیشتری دارند.
کاغذ تحریر رنگی یا الوان
گرماژهای متفاوتی از این نوع کاغذ تحریر موجود است (60 تا 80 گرم). کاغذ تحریر الوانِ گرماژ پایین در تولید نسخه‌های دوم و سوم فاکتور و انواع گرماژ بالای آن در تولید کاغذ کادو مصرف می‌شود.
کاغذ خود کپی (Carbonless)
کاغذ کاربن لس درواقع همان کاغذ تحریر سفید یا الوان است که در گرماژ پایین تولید می‌شود. کاغذهای کاربن لِس دارای یک پوشش شیمیایی هستند که به‌عنوان کاربن عمل می‌کند و بانام مخفف NCR نیز شناخته میشوند.
کاغذ گلاسه
کاغذ گلاسه همان کاغذ معمولی است که سطح آن با استفاده از یک لایه صاف و براق پوشانده شده است. این کار به این دلیل انجام می شود که این لایه براق کمک می کند تا جوهر به خوبی روی سطح کاغذ پخش شود و کیفیت چاپ بالاتر رود.
کاغذ کرافت یا صنعتی
این کاغذها از سولفات خمیر پالپ و در رنگ‌های قهوه‌ای و سفید تولید می‌شود. کاغذهایی بسیار بادوام که تنوع بسیاری دارد.
کاغذ روزنامه
این نوع کاغذ از فیبرهای بازیافتی (تفاله‌ی چوب) و بدون استفاده از هرگونه عملیات مکانیکی تولید می‌شود و به همین دلیل کاغذهای ارزانی هستند. این نوع کاغذ باوجوداینکه لطیف و شکننده‌اند اما در زمان چاپ از کشش سطحی و مقاومت مناسبی برخوردارند و برای چاپ روزنامه با ماشین افست (Offset) و لتر پرس (Letter press) به کار می‌روند. به‌علاوه برای طراحی‌های اولیه و خام و انواع طراحی‌های موقت با مداد شمعی، مداد گچی و زغالی استفاده می‌شود. کاغذ روزنامه به شکل رول، با عرض 70 تا 110 سانتی‌متر و گرماژ 50 تا 60 گرم، در بازار عرضه می‌شود.
برای شناخت علائم چاپ شده روی کارتن بسته‌بندی و معنای هرکدام، مقاله "با علائم و نمادهای درج شده روی کارتن آشنا شوید" را بخوانید.
انواع مقوا
مقوا نیز مانند کاغذ، انواع مختلفی دارد و هرکدام ویژگی ها و مزایای خاصی دارند که برای استفاده در یک زمینه مناسب هستند. در ادامه با انواع مقوا و ویژگی ها و کاربردهای آن آشنا می شوید.
مقوای گلاسه
گلاسه مرغوب‌ترین و باکیفیت‌ترین نوع کاغذ به شمار می‌آید. کاغذی با سطح صاف و هموار که از استحکام بالایی برخوردار است. در خمیرکاغذ گلاسه از نشاسته (برای ایجاد سطح صیقلی و جذب یکنواخت جوهر) و پلاستیک (برای ضد آب شدن) استفاده می‌شود. کاغذ گلاسه در گرماژهای متفاوتی (90-300 گرم) تولید می‌شود. هرچه میزان گرماژ بالاتر باشد کیفیت چاپ بهبود پیدا می‌کند. کاغذ و مقوای گلاسه در دو نوع براق و مات و به شکل یکرو و دورو در بازار عرضه می‌شود. از این نوع کاغذ برای چاپ آثار نفیس، جلد مجله، کارت ویزیت و ... استفاده می‌شود.
مقوای پشت طوسی و پشت سفید
برای تولید مقوای پشت طوسی (دوبلکس)، دولایه ورق مقوایی را به کمک یک‌لایه‌ی مرطوب به هم می‌چسبانند. این نوع مقوا بازیافتی محسوب میشوند و به دلیل داشتن قابلیت چاپ بالا، در صنایع مختلف در تولید انواع جعبه‌ها ازجمله جعبه کفش، پودر شوینده، خمیردندان، شیرینی، دستمال‌کاغذی، کبریت و ... کاربرد دارند. گرماژهای متفاوتی از مقواهای پشت طوسی و پشت سفید در بازار موجود است (200-350 گرم) اما انواع 220 تا 250 گرمی‌اش مصرف بیشتری دارد.
مقوای کرافت
از کاغذ کرافت سفید نشده که بالاتر در مورد آن توضیح داده شد، در صنعت بسته بندی استفاده می شود و از کاغذ کرفت سفید شده برای تولید کاغذهایی استفاده می‌شود که پیوستگی بافتشان قوی است. گرماژ این نوع کاغذها متفاوت است و از آنها در تولید ورق کارتن، پاکت سیمان، پوستر و کیف‌دستی‌های کاغذی استفاده می‌شود.
برای مطالعه در خصوص انواع ورق کارتن و آشنایی با ورق سینگل فیس، مقالات "معرفی انواع ورق کارتن" و "ورق سینگل فیس چیست؟ " را بخوانید.
شرکت کارتن سازی پارت، از بزرگ‌ترین کارخانه‌های تولید کارتن در ایران است که با ارائه خدمات کارتن سازی، جعبه سازی و خدمات مختلف چاپ به‌عنوان یکی از برترین شرکت‌ها در صنعت بسته‌بندی شناخته می‌شود. این شرکت با بهره‌گیری از تکنولوژی روز دنیا در کنار پرسنل حرفه‌ای در عرصه‌ی طراحی، تولید و پخش انواع کارتن و جعبه‌ی بسته‌بندی فعالیت دارد.
گفتنی است که این شرکت تمهیدات مناسبی برای نگهداری و انبارش کارتن در نظر گرفته است. همچنین شرکت کارتن پارت با استفاده از روش‌های متنوع چاپ (چاپ فلکسو، چاپ لمینت، چاپ سیلک) پاسخگوی انواع سلیقه‌ها در زمینه‌ی طراحی و چاپ روی بسته‌بندی است.
سوالات متداول :
کاغذها بر چه اساس تقسیم بندی میشوند؟
کاغذها را بر اساس معیارهای زیر تقسیم بندی می کنند :
جنس – کاربرد – وزن – سایز – مواد اولیه
چرا صنایع مختلف، بسته بندی کاغذی را ترجیح می دهند؟
به دلایل مختلفی مانند انعطاف‌پذیری، مقرون‌به‌صرفه بودن، محافظت و همین‌طور به دلایل زیست‌محیطی انتخاب مناسبی به نظر می‌رسد.
بیشتر بخوانید : تاریخچه بسته بندی
